Birçok Gazeteci İş Yerinde Saldırıya Uğradığında Sessiz Kalıyor

KAMPALA, UGANDA — Eski gazeteci Irene Abalo Otto, televizyon muhabiri olarak çalıştığı süre boyunca yaptığı röportajları izliyor. Şimdi, bir Şubat öğleden sonra geçirdiği ve hayatının akışını değiştiren bir yaralanmanın ardından gününün çoğunu yatağında uzanarak ayağını dinlendirerek geçiriyor.

Üç çocuk annesi, Doğu ve Orta Afrika’nın en büyük bağımsız medya kuruluşu olan Nation Media Group’ta çalışarak gazetecilik kariyerinin zirvesindeyken, bir basın toplantısını takip etmesi için gönderilmişti. Şubat 2021’deki sıcak öğleden sonra, bacağını ağır şekilde yaralayan bir saldırıyla sona erdi; bu yaralanma ona hâlâ acı veriyor ve ayağı ve ayak bileği için bir destek takmasını gerektiriyor. Hala yürümekte ve araba kullanmakta zorlanıyor. O gün yaşanan olayların fiziksel ve zihinsel travması, Abalo’nun işini ve eğitimini bırakmak zorunda kalması anlamına geliyordu.

Bekar anne, Uganda’nın devlet tarafından istihdam edilen silahlı kuvvetleri olan 46.000 kişilik Uganda Halk Savunma Kuvvetlerinin bir üyesi olan bir askeri polis memurunun ellerinde yaralandığını iddia ediyor. Abalo’nun saldırısı münferit bir olay değildi. Gazetecilere yönelik şiddet vakalarının çoğu, adalet sistemine olan inancın yitirilmesi nedeniyle rapor edilmiyor, diyor Kıdemli İnsan Hakları Sorumlusu Rose Mary Kemigisha. Uganda İnsan Hakları Komisyonu, tüm vatandaşların insan haklarını korumak ve hükümet ile Uganda halkı arasındaki uçurumu kapatmak için kurulmuş, anayasal yetkilere sahip bir hükümet organı. Şimdi bir grup muhabir, işlerini yaparken gazetecilere uygulanan şiddete karşı birleşik bir cephe oluşturmak için güçlerini birleştirdi. Birlikte adalet arayışlarında başarılı oldular.

Pek çok saldırı bildirilmese de, Gazeteciler için İnsan Hakları Ağı — Uganda, 2005 yılında kurulan ve gazetecilerin haklarına odaklanan kar amacı gütmeyen bir kuruluş, 2021’de gazetecilere ve medya uygulayıcılarına yönelik insan hakları ihlalleri ve tacizleri içeren 131 vakanın rapor edildiğini gösteriyor. Pandemi sırasında bu rakamlar daha yüksekti ve 2020’de 174 vaka vardı. 2019 yılında vakalar bildirilmiştir. Şikayetler arasında saldırı, hukuka aykırı tutuklama ve gözaltı, radyo istasyonlarının kapatılması, ekipmanlara el konulması ve hasar verilmesi, erişimin engellenmesi ve siber saldırılar yer almaktadır. Raporda, saldırıların çoğunun seçimler ve kampanyalar sırasında meydana geldiği belirtildi.

Ağın yönetici direktörü Robert Ssempala, “Şiddet pek çok biçimde ve farklı insanlardan ortaya çıkıyor” diyor. Gazetecilere çalışırken saldıranların bir kısmının polisler, askerler ve hatta politikacılar ve onların destekçileri olduğunu söylüyor.

Uganda İnsan Hakları Komisyonu’nda şikayetler, soruşturmalar ve hukuk hizmetleri müdürü Ruth Ssekindi, örgütün aldığı tüm şikayetleri soruşturduğunu söylüyor. Üyeler, bazı davalar için mahkemeler düzenler ve hükümete medya özgürlüğü konusunda tavsiyelerde bulunur.

Abalo için failinin imajı hâlâ canlıdır. Ordu yeşili üniforması giymiş, kırmızı bir miğfer ve siyah eldivenli ellerde AK-47 saldırı tüfeği tutan saldırganı açıkça hatırladığını söylüyor. Bu, asi davranış durumunda basın toplantısına gönderilen bir askeri subayın üniformasıdır; varlıkları, muhalefet partisinin dahil olduğu olaylarda sık görülen bir durumdur. Polisin de katıldığı askeri yetkililer, Ulusal Birlik Platformu (NUP) lideri ve eski cumhurbaşkanı adayı Robert Kyagulanyi Ssentamu liderliğindeki bir basın toplantısı için Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği ofislerinin önünde toplanan kalabalığı izledi. Ancak insanlar 2021’de NUP destekçilerinin kaçırıldığı iddiasıyla ilgili bir güncelleme duymayı beklerken, sahne hızla kaosa dönüştü.

Abalo, basın toplantısını kaydederken, dövülen insanların çığlıklarını duyduğunu ve kendi güvenliğinden korkarak kendisini etkinliğe götüren hareket halindeki arabaya doğru koştuğunu söylüyor. Arabaya varmasına rağmen, hemen arkasından gelen bir subay bacağını tuttu ve “çivili metal bir çubukla” ona saldırdı ve bu sırada pantolonunu yırttı.

Brik. Uganda Halk Savunma Kuvvetleri sözcüsü General Felix Kulayigye, medyanın her zaman hikayenin her iki tarafını da göstermediğini söylüyor. “Dövmek haklı gösterilemez ve bazen kışkırtılır” diyor. “Bazen isyancılar arasında gazeteciler de oluyor ve sizce kim kurtulacak? Her iki tarafın da karşılıklı saygıya ihtiyacı var.”

Bir haber muhabiri ve NTV Uganda’nın tanıdık yüzü John Cliff Wamala, Abalo’nun katıldığı aynı basın toplantısını haber yaparken kendisinin de dövüldüğünü söylüyor; iki gazeteci yaralandıktan sonra aynı arabayı paylaşarak hastaneye gitti.

“Gazetecilerin belirli konuları haber yapmasını istemeyen güvenlik güçlerinin her türlü gözdağıyla karşılaşıyoruz” diyen Wamala, saldırıdan sonra aylarca şiddetli baş ağrıları nedeniyle doğrudan güneş ışığına dayanamadığını da sözlerine ekledi.

Wamala hâlâ gazeteci olarak çalışıyor; insanları ilgilendiren konuları ele alma tutkusu onu harekete geçiriyor. “Kariyerimi sürdürmek için daha fazla cesaretlendirildiğimi hissediyorum çünkü bu, kalbime yakın tuttuğum bir meslek” diyor.

Ssempala, birçok gazetecinin saldırganlardan korktuğunu, herhangi bir adalet ümidi görmediğini ve saldırıları haber yapma zahmetine girmediğini söylüyor. Hatta bazıları mesleği bırakıyor ve bunun yerine “kendilerini tehlikeye atmayan daha güvenli işleri seçiyor” diye ekliyor Ssempala, bunun meslekte büyük bir boşluk yarattığını açıklıyor “çünkü birçoğu aşırı hevesli güvenlik güçleri tarafından soyulmak istemiyor. ”

Uganda Polis Gücü’nün insan hakları ve hukuk hizmetleri müdürü James Kusemererwa, gazetecileri tetikte olmaya ve adaleti aramaya teşvik ediyor.

“Haklarınıza yaslandığınızda, eşitlik size gelmez” diyor. “Polis şikayetçi olmadıkça davaları üzerinde çalışmaz. Adaletin peşinden koşmak için herkesin mağdur gazetecileri desteklemesi gerekiyor.”

Şikayetlerini polise götürme konusunda rahat hissetmeyen gazetecilerin İnsan Hakları Komisyonu’na veya İnsan Hakları Komisyonu’na gitmeleri gerektiğini söylüyor. Afrika İşkence Mağdurlarının Tedavi ve Rehabilitasyon Merkezi. Saldırıya uğrayanların adalete ulaşmasını sağlamak için yasalar yürürlüktedir, diye ekliyor.

Abalo, saldırgana karşı şikayette bulunmadı, bunun yerine iyileşmesine odaklandı. Kaybettiği şeyin yerini hiçbir tazminat alamaz ve bu olaylarla ilgili başarılı kovuşturmalar nadirdir, diyor. Uganda Gazeteciler İçin İnsan Hakları Ağı’nda adli yardım ve destekten sorumlu program görevlisi Nandudu Diana Flavia Okia, örgüt için çalıştığı yedi yıl içinde yalnızca iki gazetecinin, Uganda’da çalışırken kendilerine saldıranlara karşı açtığı davayı kazandığını söylüyor. Kampala.

Başkenti kısmen çevreleyen Wakiso bölgesindeki Entebbe’de bir grup gazeteci sessiz kalmayı reddediyor. Derneğe göre, sayıca güçlerinin farkına vararak, 2016 genel seçimlerine giden kampanyalar sırasında bölgeden üç gazetecinin dövülmesi ve ekipmanlarının imha edilmesi üzerine Entebbe Gazeteciler Derneği’ni kurdular.

Saldırıdan sonra grup sadece bir araya gelmekle kalmadı, aynı zamanda saldırganlara karşı savaşmak için bölgedeki 20 gazeteciye de ulaştı. Daveti hepsi kabul etmedi ama 15 kişilik bir dernek olarak davalarını topluca mahkemeye taşıdılar. Ülkenin iktidar partisi olan ve 1986’dan beri iktidarda olan Ulusal Direniş Hareketi’nin beş destekçisine karşı kazandılar. O zamandan beri, “failler gazetecilerin birlik olduğunu bildikleri için her türlü şiddetten kurtulduk” diyor Diana Kibuuka. saldırıda dövülen gazetecilerden olmayan dernek genel sekreteri.

Abalo şimdi Kampala’nın bir banliyösü olan Bukoto’daki evinin sınırları içinde çalışıyor ve zamanının çoğunu bacağındaki ağrıyı hafifletmek için yatağında yatarak geçiriyor. Reçete ettiği ağrı kesici ilaç ülserlere neden oldu, ancak sağlık sigortası bittiği için devam eden tedavisi zorlaşıyor. Basın özgürlüğünü destekleyen ve evden çevrimiçi eğitimlere ev sahipliği yapan kar amacı gütmeyen bir kuruluş olan Dünya Haber Yayıncıları Birliği’nde proje koordinatörü olarak çalışarak eğitimine ve kariyerine devam edebildi. Ama sahada olmayı özlüyor.

Abalo, “Ne yazdığımı anlamadan basın bültenlerinden hikayeler yazmak istemiyorum” diyor. “Çevrede olup biteni gözlemlemek, koklamak, insanların ne dediğini duymak istiyorum. Bunu yapamadığım için şu anda gazetecilik yapamam.”