Kısa Tedarikte Geleneksel Tıbbın Temel Bileşeni

LUBERO, DEMOKRATİK KONGO CUMHURİYETİ — Kavira Shalikowuwe tavuk yetiştirmeye devam ederken, kimse çalmasın diye onları geceleri yatak odasına kilitlerdi. Gün boyunca serbestçe dolaşacaklardı, ancak yalnızca o evdeyse. Ancak Aralık 2021’de, tüm tavuk kümesi anlamadığı bir hastalığa yakalandı. Bir veterinere danışmasına rağmen 25’i de birbiri ardına öldü. Artık evinde tavuk beslemiyor.

Shalikowuwe’nin yetiştirdiği tavuklar, yerel olarak kayira olarak bilinen geleneksel bir cinstir. Cins, onu tutanlar için sadece bir incelik ve geçim kaynağı değil, aynı zamanda geleneksel tıp pratisyenleri için yumurtalar önemli bir bileşendir.

Bu cins, hastalık ve artan hırsızlık vakaları nedeniyle Doğu DRC’nin güneyindeki Lubero’da giderek daha nadir hale geliyor – DRC’nin sağlık sisteminde önemli bir rol oynayan geleneksel tıbba bir darbe.

Güney Lubero bölgesindeki Kirumba komününde 20 yıldır geleneksel tıp uygulayıcısı olan Kiza Biamungu, aktarların gastrit, kalp krizi, kwashiorkor ve öksürük gibi birçok rahatsızlığı tedavi etmek için bu yumurtalara güvendiğini söylüyor. Tansiyonu düzenlemek ve böbrekleri temizlemek için de kullanırlar. Çiğ yumurta ya diğer malzemelerle karıştırılarak hastalara verilir ya da tek başına alınır, diyor.

Kirumba’dan bir şifalı bitki uzmanı olan Kakule Shalyamubana, uygulayıcıların artık nasıl tedavi sağlayacakları konusunda kararsız kaldıklarını söylüyor. “Artık belirli hastalıkları etkili bir şekilde nasıl tedavi edeceğimi bilmiyorum.”

Kıtlıktan önce, çoğu geleneksel pratisyen yumurtaları stoklarında bulundururdu, ancak Biamungu’ya göre şimdi kıtlık o kadar şiddetli ki, hizmet arayanlardan kendi yumurtalarını getirmelerini istiyorlar. Kıtlığın ne zaman başladığını tam olarak belirleyemese de daha da kötüleştiğini söylüyor.

Biamungu, Uganda gibi diğer ülkelerden ithal edilen tavuk ırklarının yumurtalarının bulunmasına rağmen, yerel halk ve geleneksel tıp pratisyenleri onları kalitesiz buldukları için geleneksel tıp yapımında kullanılmadıklarını söylüyor.

Bu yerel algı, satıcıların yumurtaları nasıl fiyatlandırdığı konusunda belirgindir. Kıtlıktan önce, yerel cinsten bir yumurta 200 ila 300 Kongo frangı (yaklaşık 10 ila 15 sent) arasındaydı. Aynı yumurta şimdi 800 franka (40 cent) giderken, ithal cins yumurtalar bunun yarısından daha ucuza, yaklaşık 300 franka mal oluyor.

Tedavi için çiğ yumurta kullanımı DRC’ye özgü değildir. Eski İran’da çiğ yumurta, şişliği ve çıbanları gidermek için topikal tedavi olarak kullanılıyordu. Food Therapy and Health Care dergisinde 2020 yılında yapılan bir araştırmaya göre, yılan ısırığından muzdarip hastalar yavaş yavaş içiyordu. Endonezya’da, bir çocuğun doğumunu hızlandırmak için bazen çiğ yumurta sarısı ve hindistancevizi yağı kullanılır. Türkiye’nin orta kesimlerinde yumurtanın tamamı, kabuğu eriyene kadar 24 saat limon suyunda bekletilir ve böbrek taşını düşürmek için zeytinyağı ile alınır. Madagaskar’daki Mahajanga Üniversitesi’nden 2007 tarihli bir tez, çiğ yumurtaların petrolden zehirlenen çocukları tedavi etmek için yaygın olarak kullanıldığını buldu.

Biamungu, kıtlığın devam etmesi halinde geleneksel tıbba güvenen birçok kişinin zarar göreceğinden endişeleniyor. Sağlık tesislerinin eksikliği ve bakıma erişimi sınırlayan ekonomik durum göz önüne alındığında, geleneksel tıp genellikle Demokratik Kongo Cumhuriyeti’nin birçok yerinde ilk başvurulacak yer. sağlık bakanlığının 2019-2022 planı.

Kısa süre önce ameliyat olan Kirumba’dan Samweli Visogho, kayira yumurta eksikliği nedeniyle işlemden sonra geliştirdiği bir yarayı tedavi edemediğini söylüyor. İlk başta modern bir sağlık kuruluşuna gitmesine rağmen gördüğü tedavi işe yaramadı.

“bakıcı [traditional healer] Her gün yerel tavuktan bir yumurta tüketmemi tavsiye etti” diyor. “Ama bunu yapamam çünkü [shortage] Bu yumurtaların fiyatı onları pahalı yapıyor.”

Kirumba’da bir veteriner olan Kamate Kasayi Flavien, bu kıtlığın bir nedeninin hırsızlık olduğunu söylüyor. Bu bölgedeki çiftçiler, sürekli hırsızlık nedeniyle genellikle hayvanları tutmakta zorlanıyor. Bu özel cins genellikle çalınır, diyor. İşsizlik oranının %23 olduğu Demokratik Kongo Cumhuriyeti’nde iş fırsatları az olsa da Kasayi, soygunları gençlerin motivasyon eksikliğine bağlıyor.

Artan bu hırsızlık, Pauline Kahambu Muhanya’nın artık tavuk yetiştirmemesinin nedenidir. “Tavuklarım her zaman düzenli olarak çalındı.” Muhanya, son olaydan sonra onları tutmaktan vazgeçmek zorunda kaldığını söylüyor.

“Yine de bu hayvanlar bana çok yardımcı oldu. Mide sorunlarım için çoğunlukla yumurtalarına başvurdum, artanları da ihtiyacım için sattım.”

Kirumba belediye başkan yardımcısı Benjamin Kasereka Mulavi, artan hırsızlık vakalarını doğruladı. Yetkililer birkaç kişiyi tutuklamış ve yerel halkı hırsızlığı ortadan kaldırmak için eğitmiş olsa da, yerel halkın da oynayacağı bir rol olduğunu söylüyor.

“Tavuklarımızı ve mallarımızı çalanlar her zaman çocuklarımızdır. Uzaklardan gelenler değil” dedi. Yerel halk hırsızların kim olduğunu bildikleri için “suçluları ihbar etme alışkanlığı edinmeleri gerekiyor” diye ekliyor. “Bölgemizi güvenlik altına almakla yükümlüyüz”

Kıtlığın başka nedenleri de var. Yaygın bir yerel algı, yerel tavuk ırkının kuş gribi gibi hastalıklara eğilimli olduğu yönündedir, bu nedenle çiftçiler geleneksel tıpta kullanılmayan diğer ırkları tutmayı tercih etmektedir.

Veteriner Kasayi, “Çok hastalandıklarını düşünüyorlar” diyor.

Kasayi, kayira tavuğunun hastalığa eğilimli olduğunu kabul etse de, yerel halkın nadiren yaptıkları aşıları aşılarlarsa sorunu kolayca çözebileceklerini söylüyor. “Uygun şekilde bakılırsa hastalıklara karşı daha dirençlidirler.”

Düşük aşılama oranını cehalete bağlıyor ve kendisinin ve meslektaşlarının radyo kampanyaları aracılığıyla yerel halkı eğittiğini de sözlerine ekliyor. Tavuklarına nasıl daha iyi bakabilecekleri konusunda veteriner hekimlere danışmalarını tavsiye ediyor.

Kirumba merkezli bir geleneksel tıp uygulayıcısı olan Mathe Kakule Baraka, bu arada bal yerine bal kullandığını söylüyor. Ama her zaman işe yaramaz.